Stukken & brokken
Interview in ‘Kunststof’ op Radio 1 (NL) over ‘Grand Central Belge’
De Radio 1-reportage in ‘Babel’ (Gudrun De Geyter): de Grand Central Belge in Charleroi
GRAND CENTRAL BELGE, PRESENTATIE OP 7 MAART OM 20 U. IN FELIXPAKHUIS, ANTWERPEN
‘Verbeke/Verbeken’, Charleroi-kroniek in De Morgen vanaf 19-3
In de zaterdagkrant van De Morgen begint ‘Verbeke/Verbeken’, een wisselkroniek waarin schrijfster Annelies Verbeke en Verbeke-plus-n zich buigen over de kwestie of er nog leven is in of na België. Stephan Vanfleteren en Jonas Lampens maken de foto’s.
Ik schrijf telkens een korte reportage vanuit en over Charleroi, city of dreams. Hier alvast enkele regels uit de eerste aflevering: ‘De wolkenspotter van Charleroi’. De verbluffende foto’s eronder zijn gemaakt door Pierre-Yves Dallenogare, de spotter uit het stuk én coverfotograaf van mijn boek ‘La terre promise’.
‘(fragment) We richten onze blik weer naar boven, naar het grootste IMAX-widescreen van Gods schepping. Duizenden wolken heeft Pierre-Yves hier gefotografeerd, in alle vormen en formaten. Bloemkolen. Watjes. Spoken. Gecoiffeerde poedels. Schapenkuddes. Continenten.
Wolkenspotten is een traditie in Charleroi. Of is het alleen toeval dat de twee grootste Belgische luchtenschilders – René Magritte en Pierre Paulus – opgroeiden in de straatjes langs de Samber? Django Reinhardt, de schrijver van het mooiste, woordenloze wolkenlied, kwam op de wereld in een woonwagen aan de rand van de stad. In de film ‘Les convoyeurs attendent’ van Benoît Mariage zijn de luchten van Charleroi het échte hoofdpersonage, méér dan de immer verrukkelijke Benoît Poelvoorde.
Het wonderlijke van wolken is dat ze geen serienummer of bouwjaar hebben, bedenk ik nu. In tegenstelling tot trein- of vliegtuigspotters hoeft de wolkenspotter geen notitieboekje bij te houden of cijfers uit het hoofd te leren. Kijken is genoeg.’
Cover & co (1): Dooreman vs Reid Miles
‘Arm Wallonië’ deed Gert Dooreman denken aan de feel van oude Blue Note-platen. Die associatie zit ook in de cover die hij maakte, een hommage aan de New Yorkse graficus Reid Miles die in de jaren ’50 tientallen superbe hoezen voor het jazz-label ontwierp.
Miles werkte samen met de Berlijnse fotograaf en latere Blue Note-baas Francis Wolff. Net zoals Dooreman sinds lang vaak een duo vormt met Michiel Hendryckx.
Ook de cover van ‘Arm Wallonië’ is weer een coproductie: Dooreman gebruikte de Hendryckx-foto van een ochtendlijke, oer-Waalse straat in Quaregnon voor een swingende stijloefening.
Er bestaat ook een blauwe versie van de cover, maar de rode blijft de mooiste. Van enige afstand lijkt het boek een gloeiende, zichzelf opbrandende steenkoolbriket, wat een verwijzing zou kunnen zijn naar de verdwijnende wereld van de oude Vlaamse migranten in de wijken rond de mijnterrils. Het is ook het rood van het Waalse strijdsocialisme dat ooit hoog oplaaide in die wijken en er vandaag langzaam uitdooft.
‘Arm Vlaanderen’ verschijnt bij ‘La terre promise’. Klassieker van Auguste De Winne voor het eerst sinds 100 jaar opnieuw beschikbaar in het Frans
‘La terre promise’ propose en annexe des extraits choisis du classique ‘À travers les Flandres’/’Door arm Vlaanderen’ d’Auguste De Winne, introuvable en français depuis 1902.
De vertaling van ‘Arm ‘Wallonië’ wekt ook Auguste De Winne weer tot leven in franstalig België.
Voor het eerst sinds zijn verschijnen in 1902 wordt ‘A travers les Flandres’/Door arm Vlaanderen’ opnieuw uitgegeven in het Frans, dit keer in eenzelfde band met het zusterboek ‘La terre promise’.
‘A travers les Flandres’/Door arm Vlaanderen’ is één van de ware klassiekers van de Belgische journalistiek, een reportageboek dat honderd jaar later alleen maar relevanter geworden is. In ‘Arm Wallonië’ heb ik het boek gebruikt als een historisch spiegeltje dat de wrede ironie van de Belgische geschiedenis toont. Ongeveer 500.000 Vlamingen ontvluchtten ooit het arm Vlaanderen van De Winne richting Wallonië. Aan het eind van hun leven zijn de oude socio-economische verhoudingen in België op hun kop gezet. Vlaanderen is één van de rijkste regio’s ter wereld geworden. En uitgerekend in de Waalse steden en streken waar zoveel Vlaamse economische vluchtelingen een nieuw leven zochten, blijven de harde tijden duren.
Pascal Verbeken 